"Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat" (statement of cash flows) - hesabat dövrü ərzində pul vəsaitlərinin və onların ekvivalentlərinin daxilolması və (və ya) xaricolmasını özündə əks etdirir. Bu hesabatın hazırlanmasında əsas məqsəd – istifadəçiləri hesabat dövrü ərzində müəssisənin pul vəsaitlərinin hərəkəti barədə məlumatla təmin etməkdir.

"Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat"-ın hazırlanması və təqdim edilməsi qaydaları "Maliyyə hesabatlarının təqdimatı" adlı 1 No-li Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartında (IAS 1) əks olunubdur.

"Pul vəsaitlərinin hərəkəti hаqqında hesаbаt"-da pul vəsaitlərinin hərəkəti 3 fəaliyyət növü üzrə sinifləndirilir:

• Əməliyyat fəaliyyəti (Operating cash flows) - müəssisənin əsas gəlir gətirən, habelə, investisiya fəaliyyətindən və maliyyələşdirmə üzrə fəaliyyətdən başqa digər fəaliyyətidir.
• İnvestisiya fəaliyyəti (Operating cash flows) - kreditlərin və faiz xərclərini yaradan digər borcların verilməsi və geri alınması, uzunmüddətli aktivlərin və pul vəsaitlərinin ekvivalentlərinə aid olmayan investisiyaların əldə edilməsi və xaricolmasıdır.
• Maliyyələşdirmə üzrə fəaliyyət (Financing cash flows) - müəssisənin mülkiyyətçilərinin qoyuluşları və mülkiyyətçilər arasında kapitalın bölüşdürmələri, habelə üçüncü tərəfdən borcların alınması və onların geri ödənilməsidir. Səhmlərin satılmasından daxil olan pul axınları, səhmdarlara dividendlərin verilməsi zamanı çıxan pul axınını və s. özündə əks etdirir.

Birbaşa metod (Direct method)

Dolayı metod (İndirect method)

Hər iki metodda investisiya və maliyyə pul axınları demək olar ki oxşardır. Əsas dəyişikliklər əməliyyat pul axınlarında özünü göstərir.

Hər iki metod BMHS tərəfindən dəstəklənir və istifadə edilir. Birbaşa metod ilə hesabatın hazırlanması, hal-hazırda mühasibat uçotunda kompüter texnologiyalarının istifadəsi ilə əlaqədar olaraq, o qədər də çətin deiyil. Lakin, qeyd etmək lazımdır ki, dolayısı metod ilə hazırlanan hesabatda rahat görmək olar ki, nəyə görə mənfəət var, lakin, pul yoxdur (və ya tərsinə).

Hər iki metodda investisiya və maliyyə pul axınları demək olar ki oxşardır. Əsas dəyişikliklər əməliyyat pul axınlarında özünü göstərir.

"Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat"-ın izahlı qeydlərində aşağıdakı məlumatlar açıqlanır:

• pul vəsaitləri və pul vəsaitləri ekvivalentlərinin tərkibi;
• pul vəsaitləri və pul vəsaitləri ekvivalentlərinin əhəmiyyətli qalıqları, o cümlədən, müəssisə və ya qrup tərəfindən istifadəsi mümkün olmayan (istifadənin mümkün olamaması səbəbini göstərərək);
• əməliyyat məhsuldarlığının saxlanılması üçün zəruri olan pul vəsaitlərinin hərəkətindən ayrıca olaraq əməliyyat məhsuldarlığının artmasını göstərən pul vəsaitlərinin hərəkətinin ümumi məbləği;
• hesabatda təqdim olunan hər bir təsərrüfat və coğrafi seqmentlər üzrə əməliyyat fəaliyyəti, investisiya fəaliyyəti və maliyyələşdirmə üzrə fəaliyyətindən yaranan pul vəsaitlərinin hərəkətinin məbləğləri;
• sair münasib məlumat.

"Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına və Kommersiya Təşkilatları üçün Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına əsasən mühasibat uçotunun aparılması Qaydaları"nın 4 nömrəli əlavəsində "Pul vəsaitlərinin hərəkəti hаqqında hesаbаt" forması verilibdir.

"Pul vəsaitlərinin hərəkəti hаqqında hesаbаt" formasını buradan yükləyə bilərsiniz.

Yazı sonuncu dəfə 2019-07-27 tarixində yenilənib.